การให้ออกซิเจนกับสัตว์เลี้ยงในสภาวะหายใจลำบาก

ภาวะหายใจลำบาก (respiratory distress) เป็นลักษณะภายนอกของสัตว์ที่แสดงออกถึงความยากลำบากในการหายใจ ซึ่งการสังเกตอาการที่สัตว์แสดงออกนั้นมีความสำคัญมาก เพราะการที่เราสามารถตรวจพบได้แต่เนิ่นๆ จะทำให้เพิ่มโอกาสในการช่วยเหลือได้ก่อนที่ภาวะจะแย่ลงได้ โดยอาการนั้นสังเกตได้จากสัตว์เลี้ยงจะหายใจเร็วขึ้น มีการยืดหัวและคอ กางศอก อ้าปาก กว้าง มุมริมฝึปากร่นมาทางด้านหลัง เมื่อสังเกตที่ลิ้นพบว่าเปลี่ยนจากสีชมพูเป็นม่วง เมื่อดูที่บริเวณท้องพบว่าสัตว์ใช้ท้องช่วยในการหายใจ ซึ่งในกรณีที่ต้ังใจหรือใช้แรงในการหายใจนั้นท้องจะแฟบขณะหายใจเข้าและท้องป่องขณะหายใจออก เพราะการแฟบและป่องตรงกันข้ามกันกับตอนหายใจแบบปกติ โดยในบางครั้งเจ้าของสัตว์จะบอกว่าสัตว์ไม่สามารถนอนตะแคงได้ ต้องผุดลุกผุดนั่งอยู่ตลอดเวลา ไม่สามารถนอนหลับได้เลย บางตัวนั่งหลับสัปหงก กรณีเลวร้ายอาจถึงขั้นหมดสติ ซึ่งการการใช้ออกซิเจนบำบัดมีวัตถุประสงค์ในการเพิ่มระดับออกซิเจนที่ขนส่งไปยังเนื้อเยื่อ หรือ Oxygen Delivery (OD) ซึ่งค่า OD นี้ ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบสองประการคือ ปริมาตรเลือดส่งออกจากหัวใจต่อนาที และปริมาณออกซิเจนที่บรรจุในเลือดปริมาตรใดๆ

วิธีการในการให้ออกซิเจนมีอยู่หลายวิธี ดังนี้

1)     1. การให้โดยการดมแบบ Flow-by คือ การจ่อปลายท่อออกซิเจนให้ห่างจากปาก และจมูกของสัตว์ประมาณ 1-2 นิ้ว บางรายสามารถใช้หน้ากากออกซิเจน (Mask) สวมเข้าที่บริเวณใบหน้า ทั้งนี้ควรเลือกวิธีที่สัตว์ยอมโดยไม่ต้องบังคับ เพราะการบังคับจะเป็นการเพิ่มระดับการใช้ออกซิเจนของร่างกายสัตว์ และเร่งให้สัตว์ตายเร็วขึ้นได้

2)     2. การจัดทำระบบการให้ออกซิเจนโดยใช้ Elizabethan collar หรือ E. collar โดยวิธีนี้จะได้ผลดีในสัตว์บางตัวที่คุ้นเคยกับการใส่ E. collar โดยวิธีการคือจะใช้แร็พห่ออาหารมาติดที่บริเวณด้านหน้าของ E. collar โดยเว้นช่องว่างไว้ประมาณ 30-40% ของพื้นที่วงกลมด้านในเพื่อระบายความชื้นและก๊าซ CO2

3)    3. การใช้ oxygen cage โดยการให้ออกซิเจนชนิดนี้เป็นวิธีที่เหมาะกับสัตว์ขนาดเล็กและแมว โดยจะเติมออกซิเจนให้เต็มตู้ก่อนนำสัตว์เข้าตู้ โดยระยะเวลาอาจจะมากหรือน้อย ทั้งนี้ขึ้นกับขนาดของตู้ด้วย ทั้งนี้ระหว่างให้ออกซิเจนควรมีการดูแลเรื่องของอุณหภูมิและความชื้นในอากาศภายในตู้ด้วย โดยอาจมีการเติม soda lime เข้าไว้ในระบบเพื่อทำการดูด ความชื่นและก๊าซ CO2

4)   4. การสอดท่อเข้าทางจมูก (intranasal oxygen) โดยจะสอดท่อคล้ายการสอดท่ออาหารแต่ให้ปลายท่ออยู่ในตำแหน่งหัวตา (nasal canthus) และตัดเพิ่มรูที่ปลายท่ออีกหนึ่งรูเพื่อลดโอกาสการเกิดแผลไหม้จากออกซิเจนในเยื่อบุโพรงจมูก วิธีการนี้เป็นวิธีการที่มักกระทำกับสุนัขที่มีขนาดโตเพราะสามารถทนต่อการใส่ท่อได้มากกว่าสุนัขเล็กหรือแมว ซึ่งบางทีจะทำการใส่ท่อไว้ที่จมูกหลังกระบวนการ CPCR เพื่อเตรียมตัวสัตว์ให้พร้อมต่อการให้ออกซิเจนใน ระยะยาวหลังการกู้ชีพ

5)    5. การสอดท่อผ่านเข้าท่อลม (transtracheal oxygenation) โดยจะใช้วิธีนี้ในกรณีที่สัตว์มี ภาวะ upper-airway blockage เพื่อให้ออกซิเจนกับสัตว์แบบฉุกเฉินจนสัตว์ stable พอสมควรก่อนที่จะ ดำเนินการนำเอาสิ่งแปลกปลอมออกจากตัวสัตว์ต่อไป

โดยร้าน Forsamed เป็นร้านจำหน่ายอุปกรณ์การแพทย์แบบครบวงจร ทางร้านมีจำหน่ายตู้พักฟื้นสัตว์หรือ Oxygen Cage ซึ่งสามารถใช้ได้กับสัตว์พันธุ์เล็ก จำนวน 2 ขนาด ได้แก่ ขนาด 45*45*45 ราคา 9,800 บาท และ ขนาด 60*60*60 ราคา 11,900 บาท ฟังก์ชันครบครัน ทั้งนี้การใช้ร่วมกับเครื่องผลิตออกซิเจน ควรใช้กับขนาด 5 ลิตร ขึ้นไปเพื่อให้ออกซิเจนเพียงพอกับขนาดตู้ หรือควรปรึกษาแพทย์ก่อนสั่งซื้อสินค้า

คุณสมบัติหลัก

• ใช้สำหรับพักฟื้นสัตว์เลี้ยง โดยใช้ให้ออกซิเจน หรือพ่นยา
• มีช่องสำหรับต่อให้ออกซิเจน
• มีช่องสำหรับต่อพ่นยา
• วัสดุอคิลิคหนา 5mm แข็งแรงทนทาน
• มีฝาปิดด้านบนสำหรับใส่อุปกรณ์
• มีประตูสำหรับใส่สัตว์เลี้ยงบริเวณด้านข้างสามารถล็อคได้
• มี slat รองพื้น

   ฟังก์ชั่นเสริม

• พัดลมระบายอากาศภายในตู้
• ตัววัดอุณหภูมิ ความชื้นภายในตู้
• ไฟส่องสว่างภายในตู้

การรับประกันสินค้า

• สินค้ารับประกัน 1 ปี
• มีศูนย์ซ่อมบริการพร้อมให้คำปรึกษาวิธีการใช้งาน
  

ข้อมูลอ้างอิงจาก : อ.น.สพ.ศิราม สุวรรณวิภัช. (2556). ภาวะฉุกเฉินของระบบทางเดินหายใจ. วารสารสัตวแพทย์ผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์แห่งประเทศไทย, 25(3-4), 15-21.